پارک ملت
غرب شهر مشهد،حاشیه بلوار وکیل آباد
بوستان ملت یا پارک ملت در غرب شهر مشهد و حاشیه بلوار وکیل آباد قرار دارد و مساحت این پارک ۷۲۰ هزارمترمربع است پارک ملت بزرگترین پارک مشهد و یکی از زیباترین پارکهای ایران به شمار می‌رود. این پارک دارای شهربازی، تاسیسات ورزشی و فضای سبز بزرگی است این پارک در سال 1345 شمسی احداث گردیده است.
این پارک شامل بیش از ۳۵ هزار اصله درخت به قدمت چند ده ساله‌است. این بوستان از بزرگترین، قدیمی ترین و در عین حال دیدنی ترین بوستانهای مشهد و همچنین کشور به شمار می‌رود.
در ضلع شرقی این بوستان (همجوار تقاطع آزادی) دریاچهٔ بوستان قرار گرفته‌است که در پشت این دریاچه مجتمع جانبازان بوستان ملت راه اندازی شده‌است و به صورت ۲۴ ساعته به ۱۵۰ نفر از جانبازان قطع نخاعی خدمات ارائه می‌دهد. در مرکز بوستان ساختمان فرهنگی هنری امام رضا قرار دارد که شامل کتابخانه، کلاس‌های فرهنگی هنری، مسجد و… میباشد. در داخل بوستان ملت همچنین شهربازی قرار گرفته‌است که قدیمی ترین شهربازی مشهد محسوب میشود.
در ضلع غربی بوستان (همجوار آزادشهر) زمین‌های ورزشی بوستان قرار گرفته‌است. این زمین‌ها شامل بزرگترین استخر روباز مشهد به مساحت ۱۲۵۰ مترمربع (طول ۵۰ متر و عرض ۲۵ متر و با عمق ۱ تا ۳ متر) با گنجایش ۴۰۰ نفر، زمین چمن فوتبال، والیبال، بسکتبال، تنیس، پیست اسکی و… میباشد. به علاوه دور تا دور بوستان، زمین مخصوص دویدن و ورزش قرار دارد.
باغ رز، قسمتی سرپوشیده از بوستان و ویژهٔ بانوان است که دارای امکانات و تجهیزات ورزشی میباشد.
از قسمتهای مرکزی تا قسمتهای شرقی بوستان شهربازی قرار گرفته‌است. این شهربازی در سال ۱۳۵۱ خورشیدی احداث شد و اولین شهربازی مشهد به حساب می‌آید. این شهربازی تا به امروز تغییرات بسیار زیادی کرده‌است. چرخ و فلک (فانفار) این شهر بازی با قطر ۸۰ متر بزرگترین چرخ و فلک خاورمیانه و سومین چرخ و فلک مرتفع در دنیا(پس از چرخ و فلک توکیو و لندن) میباشد. این چرخ و فلک ۲۵۰ تنی در سال ۱۳۸۴ به بهره برداری رسید و قادر است در هر دور خود ۴۵۰ نفر را تا ۸۰ متر بالا ببرد.
اطلاعات بیشتر
طرقبه مشهد
18 کیلومتری جنوب غربی مشهد،در مسیر راه جاغرق
طرقبه با وسعت 1600 کیلومترمربع از مهمترین ییلاق های کوهستانی حاشیه مشهد است که در 18 کیلومتری جنوب غربی مشهد و در مسیر راه جاغرق واقع شده و از غرب به کوه های بینالود و از شمال به کوه تخت رستم محدود می شود و در کنار شاندیز از مراکز مهم توریستی استان خراسان به شمار می‌رود.
این مکان در امتداد دره بسیار با صفايی واقع شده و از نظر زمین‌شناسی از بخشهای دشت، پای کوه و کوهستانی شکل گرفته است. طرقبه دارای آب و هوای سرد و خشک با تابستان‌هایی خنک و مطبوع می باشد که به دلیل بالا بودن ارتفاع آن میزان بارندگی این منطقه نسبت به شهر مشهد بیشتر است.
این منطقه ییلاقی به دلیل آب و هوای مطبوع همه روزه پذیرای زائرین، مسافران و مجاوران شهر مشهد است. یکی از غذاهای محلی طرقبه دیزی است. یکی دیگر از غذاهای پرمصرف در میان بازدیدکنندگان شیشلیک است. از مهمترین صنایع دستی منطقه علاوه بر بافته‌ها و ساخته‌های بومی، سبد بافی است که به سبب توریستی بودن طرقبه بازار این تولیدات از موقعیت مطلوبی برخوردار است. صنایع ظریف حصیر بافی، در میان گردشگرانی که به این منطقه از مشهد سفر می‌کنند جایگاه ویژه‌ای دارد. علاوه بر آن پرورش گل و گیاه نیز از مشاغل فعال طرقبه است.
طرقبه دارای باغ های فراوان با میوه های متنوع و چشمه سارهای زیباست و رودخانه ای زیبا از کنار آن می گذرد. طرقبه از امکانات و خدمات شهری از قبیل پارک عمومی زیبا و رودخانه کنار آن و دوایر پست، مخابرات، جایگاه پمپ بنزین، درمانگاه و مسجد و رستوران های متعدد درمحیط طبیعی و فروشگاه های صنایع دستی و دیگر امکانات رفاهی برخوردار است.
طرقبه دارای نقاط دیدنی و تفریحی است که برخی از آن ها عبارتند از :
دهکده آبی ویلاشهر، باغ وحش، مجتمع سوارکاری ارشاد، مجتمع تجاری بعثت، پارک سنگی نصوح آباد، سد چالیدره، رودخانه جنگلی طرقبه، مسجد ازغد، سنگ مولانا علی معروف به سنگ کمربسته دررودخانه باز طرقبه، چشمه عسل و ارتفاعات کردینه، پیست اتومبیل رانی، استادیوم بزرگ ورزشی ثامن، پیست اسکی ابرده.
اطلاعات بیشتر
باغ وکیل آباد
جنوب غربی مشهد،انتهای بلوار وکیل آباد
یکی از پارک های وسیع و قدیمی مشهد پارک جنگلی وکیل آباد است که در جنوب غربی مشهد واقع شده و با بلوار عریض و زیبای وکیل آباد به میدان آزادی مرتبط می شود.
پارک جنگلی وکیل آباد که درگذشته به نام میرطراز یا باغ وکیل آباد شناخته می شد، در سال ۱۳۴۸ ش. توسط مالک آن، خامه حسین آقای ملک ، به صورت رسمی وقف استفاده عموم گردید و به شهرداری مشهد واگذار شد و هم اکنون جزو محدوده خدماتی منطقه ۹ می باشد. پارک وکیل آباد که دارای ۲۵۹۶۵۹ متر مربع مساحت است با آب قنات آبیاری می شود. این پارک قدیمی با پستی و بلندی های طبیعی و درختان کاج و چنار از گذشته های دور به عنوان یکی از مراکز ییلاقی حاشیه مشهد مورد توجه بوده است.
باغ وکیل آباد مشهد علاوه بر استخرها و جایگاه های استراحت مسافران، دارای شهر بازی بسیار بزرگی به نام كوهستان پارکشادی با انواع و اقسام وسایل تفریحی و باغ وحش می باشد. مساحت وكیل اباد بیش از 70 هكتار و دارای رودخانه ای فصلی است. وكیل آباد به علت قدمت خود و قرار گرفتن در دره ای با صفا و هوای مطبوع از دیر باز مورد توجه اهالی شهر و مسافران بوده است.
باغ وحش وکیل آباد، تنها باغ وحش مشهد و خراسان رضوی میباشد. این باغ وحش دارای حیوانات گوشتخوار و علف خوار، آبزی، خزنده و پرندگان میباشد از جمله می‌توان به شیر، ببر، خرس، گراز، گربه وحشی، انواع پرندگان، چهار نوع گوزن، شامپانزه و…اشاره كرد.
اطلاعات بیشتر
موزه آستان قدس رضوی
مشهد،حرم مطهر،صحن امام خمینی
موزه آستان قدس رضوی که در شهر مشهد و در صحن امام خمینی حرم مطهر امام رضا قرار دارد، یکی از ارزشمندترین موزه های جهان اسلام است که همه ساله مورد بازدید هزاران زائر داخلی و خارجی علاقه‌مند به آثار مذهبی، تاریخی، فرهنگی و هنری قرار می گیرد. این موزه، مستندترین مجموعه ای است که می تواند عنوان یک موزه کامل را به خود اختصاص دهد.این مکان پس از آخرین تغییرات در سال 1378 شمسی افتتاح گردید. این بنا شامل 3 طبقه زیرزمین، همکف و طبقه اول است و علاوه بر آنها 3 طبقه فوقانی دارد که مخزن کتاب‌هاست و قسمت مرتفع و میانی ساختمان را تشکیل می‌دهد.
زیرزمین شامل سالن تمبر، قالی، مخزن موزه و قلعه کتاب است. طبقه همکف دارای سالن آثار هنری شامل تابلوها و مبلمان، گلدان و قلمدان هاست و در همین طبقه سالن ویژه مطالعه برادران و خواهران است.
موزه دارای تنوع موضوعی است اما به هنگام ساماندهی این موزه، سالن‌های مجزا برای آثار همسان و هماهنگ پیش بینی شده، به گونه‌ای که می‌توان موزه ملک را جزء موزه‌های موضوعی طبقه بندی کرد.
مجموعه موزه‌های آستان قدس رضوی متشکل از 12 گنجینه است. این گنجینه ها عبارتند از:
گنجینه قرآن و نفایس: اهمیت این گنجینه به صحف و قرآن‌های نفیس آن از جمله قرآن‌های منسوب به امام علی (ع)، امام حسن (ع)، امـام حسین (ع)، امـام سجاد (ع) و امـام رضا (ع) میباشد.
گنجینه تخصصی فرش: این مجموعه شامل 37 تخته قالی و قالیچه است که از میان نفیس‌ترین فرش‌های موجود در آستان قدس رضوی انتخاب شده است. بافت ظریف و لطیف، طرح‌ها و نقش مایه‌های بدیع و رنگ‌های موزون قالی‌های این گنجینه بسیار چشمگیر است.
گنجینه هدایای مقام معظم رهبری: طبقه همکف ساختمان موزه قرآن به مساحت 400 متر مربع فضای نمایشی از سال 1373 به محل نمایش هدایای مقام معظم رهبری اختصاص یافته است.
گنجینه تاریخ مشهد: آثار این بخش گذشته از امتیاز هنری و تاریخی به علت ذکر تاریخ و نام سازنده و محل ساخت از اهمیت خاصی برخوردار است. اغلب این آثار که توسط زائران امام رضا (ع) اهدا شده را می‌توان در دو بخش تقسیم کرد؛ ابزار و ادواتی که در حرم مطهر کاربرد داشته نظیر ابریق، گلگیر شمع، قفل ها و آثار مربوط به بنای حرم مطهر، همچون ضریح قدیمی، محراب‌ها، کاشی‌ها
گنجینه سکه و مدال: یکی از گنجینه‌های نفیس آستان قدس رضوی، مجموعه سکه‌ها و مدال‌های آن است که در حال حاضر برحسب ظرفیت مکان از بین صدها سکه و مدال خزانه آستان قدس رضوی، تعداد 407 سکه از دوره‌های سلوکی، اشکانی، ساسانی، خلفای اموی، سامانی، آل بویه، خلفای عباسی، غزنوی، سلجوقی و صفویه به همراه 99 عدد مدال به نمایش گذاشته شده است.
گنجینه ظروف: در این گنجینه بیش از 150 عدد ظرف از دوره‌های مختلف تاریخی به نمایش درآمده است
گنجینه تمبر و اسکناس: در این موزه از 180 کشور جهان، حدود 50 هزار قطعه تمبر، برحسب ترتیب زمانی و دوره‌های تاریخی در دو بخش در معرض نمایش قرار گرفته است.
گنجینه سلاح‌های گرم و سرد: در این گنجینه ابزار و ادوات رزمی تاریخی در معرض نمایش است.
گنجینه ابزار نجوم و ساعت: در این مجموعه انواع اسطرلاب، تلسکوپ‌های شکستی و انعکاسی، کره‌های جغرافیایی، قطب‌نما، سمت‌یاب‌ها و ساعت‌های دیواری، پاندولی، رومیزی به نمایش گذاشته شده است.
از آن جمله می‌توان از ساعت آفتابی با صفحه سنگی و اعداد رومی ساخته شده در سال 1733 میلادی نام برد.
گنجینه صدف و حلزون‌های دریایی: این مجموعه 1300 قطعه صدف و حلزون، عجایبی از شگفتی‌های خلقت آفریدگار را در برابر تماشاگر به نمایش می‌گذارد.
گنجینه هنر نقاشی: در این موزه آثار هنرمندان برجسته ایرانی و خارجی به نمایش گذاشته شده است.
از آن جمله می‌توان به آثار پنجمین روز آفرینش، عصر عاشورا، یتیم نوازی حضرت علی(ع) و اولین پیام از استاد فرشچیان، منظره شهر، و اثر ویلیام جیمز اشاره نمود.
موزه ملک: مرحوم ملک از دوران جوانی به مطالعه و جمع آوری و نگهداری کتاب علاقه‌مند بود و این عشق و علاقه که تا آخر عمر ادامه داشت، سر آغاز مجموعه گرانقدری شد که امروز شهرت جهانی دارد. مرحوم ملک در سال 1316 شمسی کتابخانه، موزه و املاک خود را وقف آستان قدس رضوی کرد. تا زمانی که وی در قید حیات بود اختیار خرید کتاب و اشیای نفیس برای موزه و نیز اداره امور کتابخانه را خود عهده دار بود. حاج حسین ملک در سال 1351 در سن 100 سالگی بدرود حیات گفت.
اطلاعات بیشتر
پارک کوه سنگی
مشهد،انتهای خیابان دکتر شریعتی
پارک کوه سنگی مشهد یکی از قدیمی ترین و خاطره انگیز ترین گردشگاه های مشهد است که به دلیل وجود دو کوه سنگی مشرف به شهر به این نام خوانده می شود و در جنوب غربی شهر مشهد در انتهای خیابان دکتر علی شریعتی در دامنه ی دو کوه قرار گرفته است.
منطقه تفریحی کوه سنگی یکی از مشهورترین مناطق تفریحی و پارک های قدیمی و زیبای ایران است که در سال ۱۳۳۰ افتتاح شده است. در بالای این پارک دو کوه بزرگ سنگی قرار دارد، بقیه پارک در محوطه بسیار وسیع حدود۲۰ هزار متر مربع دارای استخر و رستوران های متعدد و مراکز خرید و مراکز ورزشی و تفریحی و شهربازی و …. است.
هوای لطیف و دید مناسب ، پارک کوهسنگی مشهد و چشم انداز شهر مشهد از فراز کوه هایی که رسیدن به بالای آنها سهل وآسان است موجب شده تا این پارک زیبای مثلثی شکل، از دیر باز مورد استقبال زائران و گردشگران مشهد قرار بگیرد.
اطلاعات بیشتر
شاندیز مشهد
مشهد،38 کیلومتری غرب
منطقه شاندیز مشهد واقع در ۳۸ کیلومتری غرب شهر مشهد از دیرباز به عنوان یکی از ییلاقات دشت توس مورد توجه بوده و در گذشته نیز راه کاروانروی تابستانی مسیر شاندیز مشهد به توس از پستی و بلندی‌های همین منطقه عبور می‌کرده است. امروزه محور گردشگری شاندیز را علاوه بر ویرانی که جنبه تاریخی دارد و دارای مزار و رباطی کهن میباشد، روستاهای سرآسیاب، ارچنگ، خادر، شاندیز، ابرده پایین، ابرده بالا و زشک تشکیل می‌دهد. ورود به این محور از امتداد بلوار وکیل‌آباد ممکن است.
رودخانه‌ها و دره‌های متعدد شاندیز اقلیم متنوع و چشم‌اندازهای زیبایی از طبیعت را به بیننده عرضه می‌کند. درختان و درخچه‌های غیرمثمر در منطقه شامل چنار، سپیدار، اشن، ارغوان و ارس است و از گونه‌های شاخص حیات‌وحش آن می‌توان به گوسفند وحشی، گراز، گرگ و… اشاره کرد، همینطور هدهد، توکای سیاه، دم جنبانک و… در فهرست پرندگان این منطقه قرار دارد. رودخانه‌های پر آب منطقه سبب پراکنش درختان، وجود باغ‌های انبوه، مناظر متنوع و آب و هوایی مطبوع شده‌اند که همواره مورد استقبال ساکنان شهر مشهد و گردشگران منطقه واقع میشود. علاوه بر آن زائرین بارگاه حضرت رضا(ع) برای گذران اوقات به این مکان می‌آیند و این استقبال روز افزون گردشگران طبیعت نشانگر قابلیت‌های طبیعی منطقه برای گسترش فعالیت‌های گردشگری است. در ابتدای ورود به شاندیز فروشگاه‌هایی دیده میشود که به عرضه صنایع دستی از جمله پوستین، گلیم، ظروف سنگی هرکاره و… اشتغال دارند. پارک شهر شاندیز از اماکنی است که فضای مطلوبی را برای استراحت موقتی خانواده‌ها به گردشگران و دوستداران طبیعت ارایه می‌دهد. قابلیت‌های شاندیز آن را به عنوان یک منطقه نمونه بین‌المللی گردشگری در کشور معرفی نموده است.
اطلاعات بیشتر
آرامگاه فردوسی و موزه توس
مشهد،کیلومتر 20 آزاد راه کنار گذر شمالی،توس
آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی در میان باغی مصفا به فاصله 20 کیلومتری شمال شهر مشهد واقع شده است.
ساختمان فعلی آرامگاه فردوسی و موزه توس که الهام گرفته از شیوه معماری هخامنشی به ویژه آرامگاه کوروش بود به دستور انجمن آثار ملی در سال ۱۳۴۳ آغاز و با نظارت مهندس هوشنگ سیحون در سال ۱۳۴۷ به انجام رسید. نمای بیرونی بنا شامل عناصر تزئینی هخامنشی به خصوص ستونها و سرستونها است و اشعاری که بر اضلاع چهارگانه بنا نگاشته شده از حکیم فردوسی و معرف اندیشه و شخصیت وی می باشد. بخش فوقانی بنا بصورت توخالی ساخته شده و فضای داخلی آن نیز علاوه بر الهام گرفتن از معماری دوره اشکانی شامل 20 ستون مرمری در پائین و 8 ستون در بخش فوقانی است. در بخش هایی از آرامگاه نیز دیوارنگاره‌هایی از فریدون صدیقی نصب گردیده که نمایش صحنه هایی از روایات شاهنامه است.
بنای کنونی دارای نهصد متر سطح زیربنا، و ساخته شده از بتون و سنگ و کاشی است. بخش فوقانی بنا، که در اجرای اولیه توپر بود این بار میان‌تهی ساخته شد. سقف داخلی آن هم با کاشی‌کاری معرق و متأثر از عناصر تزیینی دورهٔ هخامنشی و عصر فردوسی روکاری شد. دیوارهای آن هم تماماً با سنگ هایی از منطقهٔ توس نماسازی شد. هیأت کلی بنا آرامگاه کوروش بزرگ در پاسارگاد را تداعی می کند.
اینک باغ آرامگاه که حدود شش هکتار مساحت، و یک موزه و کتابخانه دارد، سالانه بیش از یک میلیون زائر و شیفتهٔ فردوسی را می پذیرد. با این همه فضلای اهل ادب ایران این مجموعه را درخور شأن رفیع فردوسی نمی دانند و در صدد توسعه و آبادی آنند.
موزه توس – موزه فردوسی مشهد :
موزه توس که در مجموعه فرهنگی باغ آرامگاه فردوسی قرار دارد به چهار بخش تقسیم می شود :
بخش اول : آثاری که در اثر کاوش‌های باستان شناسی از دشت توس به دست آمده‌اند که شامل انواع قطعات سفال دوره اسلامی و پیش از اسلام و سکه‌های طلا و نقره دوره اسلامی و … هستند.
بخش دوم : شامل آثاری است که تجلی گر روح حماسی و پهلوانی شاهنانه هستند. انواع وسایل سوارکاری شامل سپر، گرز، تیرو کمان، وسایل موسیقی و رزمی که از آنها در شاهنامه بسیار نام برده شده است از این جمله‌اند.
بخش سوم : اشیایی که در عصر و زمان فردوسی (قرن 4و 5 هجری) خلق شده‌اند. این بخش شامل انواع ظروف سفالی لعاب‌دارو بدون لعاب و ظروف مفرغی است.
بخش چهارم : در برگیرنده اشیایی اهدایی است انواع تابلوهای نقاشی از چهره فردوسی، آثار نقاشی استاد علی رخساز از داستان‌های شاهنامه، انواع فرش و قالیچه وانواع هنرهای ظریفه این بخش را تشکیل می‌دهند.
اطلاعات بیشتر
حرم مطهر امام رضا (ع )
مشهد،بلوار امام رضا
حرم علی بن موسی‌الرضا آرامگاه هشتمین امام شیعیان در شهر مشهد و در کشور ایران جای دارد مشهد واژه مختصر مشهد الرضا و به معنی محل و مکان شهادت و نام شهری است که به مرکزیت مدفن امام رضا (ع) در سناباد شکل گرفته است. در آغاز قرن سوم در قسمتی از قدیمی ترین بخش مشهد کنونی، در قریه ای به نام سناباد واقع در حاشیه نوغان از ولایت توس، کاخ حمید بن قحطبه (والی سابق خراسان) در وسط باغی بزرگ و سرسبز واقع شده بود که در آن زمان به دلیل وجود مدفن هارون الرشید، خلیفه عباسی، به بقعه هارونیه شهرت داشت. درسال 203 هـ.ق. پیکر مطهر امام رضا (ع) در همان بقعه به خاک سپرده شد و این مکان مشهد الرضا نام گرفت.
در دوران پهلوی نیز بناها و خیابان های جدید در مشهد ایجاد و صحن موزه بنا شد و ساختمانی برای کتابخانه آستانه ساخته و رواق های دارالشرف، دارالزهد و دارالسرور بنا گردید و میدانی در اطراف حرم مطهر احداث شد و با ایجاد خیابان ها، محلات میادین، مدارس جدید، بیمارستان ها و فراهم ساختن امکانات بهداشتی، خدماتی و فرهنگی شهر مشهد گسترش یافت.
ایجاد فرودگاه، ایستگاه راه آهن و جاده های مواصلاتی زمینه را برای جذب بیشتر زائران و مسافران فراهم کرد و برای رفاه زائران و مسافران مراکز مختلف رفاهی از قبیل هتل ها و مهمانپذیرها در نقاط مختلف مشهد به ویژه اطراف حرم مطهر امام رضا احداث گردید. از جمله مهم ترین رویدادهای مشهد در این دوران، واقعه مسجد گوهرشاد، جنگ جهانی دوم و انقلاب اسلامی بود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شهر مشهد مقدس به عنوان مهم ترین قطب زیارتی کشور بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت و امکانات فرهنگی، رفاهی و خدماتی گسترش چشمگیری یافت. با اجرای طرح جامع در اطراف اماکن متبرکه و احداث صحن های جدید قدس، جمهوری اسلامی و صحن جامع رضوی و رواق های جدید دارالولایه، دارالهدایه، دارالرحمه، دارالاجابه و بست ها و دیگر بناها، بر وسعت و زیبایی اماکن متبرکه رضوی افزوده شد و مشهد مقدس بیش تر مورد توجه زائران و مسافران قرار گرفت. افزایش روز افزون زائران و مسافران باعث شد تا در مشهد مقدس طرح های بزرگ رفاهی، خدماتی و فرهنگی به اجرا در آید.
اطلاعات بیشتر
مسجد گوهر شاد
مشهد،بلوار امام رضا،ضلع جنوبی حرم امام رضا
مسجد گوهرشاد، در جنوب حرم علی بن موسی (رضا) در شهر مشهد ساخته شده است. این مسجد در سال 821 ه. ق به دستور گوهرشادآغا همسر شاهرخ از پادشاهان تیموری بنا شده است به دلیل ظرافت و زیبایی کاشی کاری و خط و اسلوب معماری مسجد گوهرشاد، این مسجد از نفیس ترین شاهکارهای معماری ایرانی در دوره تیموری به شمار می رود.
مهد علیا گوهرشاد آغا یا گوهر شاد بيگم امیرزاده ای بود که در دوران تیموری زندگی می کرد. پدرش امير غياث الدين ترخان، لقب ترخان را وقتی از چنگيزخان گرفت که در جنگ هاي مختلف شرکت کرده و از خود شجاعت نشان داده بود. ترخان به ترک ها و مغول ها یا بزرگانی گفته می شد که مزایای موروثی را به ارث می بردند، از پرداخت مالیات معاف بودند و آنقدر در حکومت اعتبار داشتند که هر وقت می خواستند، می توانستند به دیدن سلطان بروند. ترخان همچنین واسطه ای ميان سلطان و رعيت بود و گوهرشاد بیگم، یک ترخان زاده بود.
اسم گوهرشاد در دو محل با کاشی معرق نگاشته شده، یکی در قسمت بالای در نقره‌ای که به دارالسیاده می‌رود و دیگری بر کتیبه ایوان مقصوره که به خط زیبای شاهزاده بایسنقر میباشد. در قسمت وسط نیز کتیبه‌ای به نام محمد رضا امامی وجود دارد. شیوه معماری این مسجد به سبک معماری مساجد چهار ایوانی ایران است و در طی سا‌ل‌ها گنبد آن چهار بار مورد مرمت قرار گرفته‌است.
بنای مسجد شامل 8 ایوان بزرگ و هفت شبستان است. گنبد خانه پشت ایوان مقصوره، با شبستان‌‌های یك طبقه، بخشهای مختلف مسجد را به هم ربط می‌دهد.
ایوان جنوبی، ایوان مقصوره نام دارد و ایوان شمالی، معروف به ایوان دار السیاده است. ایوان شرقی، ایوان اعتكاف نامیده میشود و ایوان غربی، ایوان شیخ بهاء الدین نامگذاری شده است.
نام بانو گوهرشاد، بانی مسجد، در ایوان شمالی مسجد (ایوان دارالسیاده) بر كاشی معرق به رنگ زرد و خط ثلث نوشته شده است. این ایوان با معرق‌كاری زیبایی تزیین شده و بر سر در ورودی آن به رواق دارالسیاده، پنجره‌ای نقره از آثار عهد قاجاریه نصب شده است.
دو ایوان شرقی و غربی مسجد گوهرشاد، با معرق‌كاری ممتاز و كتیبه‌‌هایی به خط ثلث، مسجد را به رواق امام خمینی (قدس سره) و بست شیخ بهاء الدین مرتبط می‌كند.
این مسجد در طول زمان بر اثر عوامل طیبعی و انسانی صدمات زیادی دیده است؛ از جمله در زمین لرزه سال 1084، ایوان مقصوره صدماتی دید كه مورد بازسازی قرار گرفت.
مرمت‌‌های دیگر مسجد پس از گلوله باران روس‌‌ها در سال 1330 هـ.ق بود كه به صدمه دیدن گنبد و ایوان‌‌های مسجد انجامید. گنبد و ایوان مقصوره و ایوان‌‌های شرقی و غربی مسجد در سال 1339 قمری مورد بازسازی اساسی قرار گرفت.
اطلاعات بیشتر
آرامگاه خواجه ربیع
مشهد،انتهای خیابان خواجه ربیع
آرامگاه خواجه ربیع در شمال غربی مشهد در انتهای خیابان خواجه ربیع واقع است این بنا به توصیه شیخ بهایی توسط شاه عباس صفوی ساخته شده است آرامگاه خواجه ربیع مشهد بناى با شکوه و زیبایى واقع در باغى وسیع و مصفا بر کناره راست کشف رود در حاشیه شمالى شهر مشهد است. مقبره داراى گنبدى به ارتفاع 18 متر با ساقه اى بلند بر روى بنایى چهار ایوانى است که در بیرون هشت ضلعى می نماید. گنبد بنا دو پوششه و پوشیده از کاشى هاى زیباى فیروزه اى است. درون بنا هم مزین به نقاشی هاى طلایى رنگ و اُخرایى چشم نواز است.
روستایى که باغ آرامگاه خواجه در آن واقع شده «حسین آباد خواجه ربیع» نام دارد و از جمله موقوفات مزار خواجه می باشد. اداره باغ و مزار خواجه ربیع در قرن اخیر بر عهده آستان قدس رضوى است، در حالى که پیش از آن متولى خاص داشته است. در وقف نامه قابل تأملى که از مدرسه پریزاد مشهد با تاریخ 823 قمرى باقى است، بانى آن مدرسه ( پریزاد خانم ) از اعقاب خواجه ربیع معرفى شده است. باغ خواجه ربیع یکى از قبرستان هاى مهم شهر مشهد می باشد. جدّ قاجارها (فتحعلى خان) نیز که در سال 1139 قمرى توسط نادرقلى افشار در همان باغ کشته شده در زیر گنبد مقبره خواجه مدفون است، بدین سبب در دوره قاجاریه توجه ویژه اى به این مزار شده است.
نام خواجه ربیع در تاریخ ربیع بن خثیم است. او از طایفه بنی‌اسد و ساکن کوفه، از زمره زهّاد هشتگانه صدر اسلام و تابعین (کسانی که صحابه پیامبر را درک کرده‌اند) و همچنین از یاران و سرداران حضرت علی بوده است. وی از اصحاب پیغمیر اسلام و نیز از سرداران سپاه ۱۱ حضرت علی (ع) بوده است. وی ضمن ارادت به حضرت علی ظاهراً از خویشان معاویة بن ابوسفیان هم بوده است، بنابراین در سالهای پایانی خلافت حضرت علی و بروز اختلاف میان ایشان و معاویه، به قصد انزوا و دوری از نزاع طرفین عراق را به قصد ایران و خراسان ترک کرده است. او در سالهای پایانی عمر ساکن شهر نوغان (مرکز ولایت توس در آن زمان) شده و بالاخره در سال ۶۳ ه.ق یا به روایتی دیگر در سال ۶۱ درگذشته و در یک فرسنگی شمال نوغان دفن گردیده است. مشهور است که امام رضا هنگام سفر به خراسان در سالهای ۲۰۰ تا ۲۰۳ ه.ق قبر خواجه را زیارت کرده است.
می توانید در ادامه فیلم خواجه ربیع را که از تولیدات صدا و سیمای خراسان رضوی است ببینید
اطلاعات بیشتر
افلاک نمای خیام
نیشابور،در نزدیکی آرامگاه خیام
مجتمع اخترشناسی و افلاک نمای خیام یکی از بزرگترین طرحهای علمی در ایران است. این مجتمع یکی از مراکز پژوهشی در حال ساخت در نیشابور است. این مجتمع اخترشناسی و افلاک نما یکی از بزرگترین طرحهای علمی و گردشگری ایران است. افلاک نمای خیام در نیشابور در نزدیکی آرامگاه خیام در حال ساخت میباشد و هنوز به بهره برداری کامل نرسیده‌است. افلاک نمای این بنا بزرگترین افلاک نمای خاورمیانه‌است.
مجتمع فرهنگی افلاک نمای خیام با زیربنای ۲ هزار و ۸۸۹ متر مربع شامل ۲ هزار و ۸۰۰ متر مربع سقف محصور، ۳۷ متر مربع رواق کناری، ۵۲ متر مربع کنسول و پیشامدگی ساختمان و سردر ورودی است که در سه طبقه احداث شده‌است.
این پروژه از سال ۱۳۷۹ به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان واگذار گردیده‌است که تاکنون بیش از ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌است.
اطلاعات بیشتر
بقایای شهر کهن نیشابور
جنوب نیشابور
در جنوب شهر فعلی ، ناحیه ای به وسعت 3500 هکتار قرار دارد که به استناد متون و شواهد زیستگاهی از صدر اسلام تا اوایل دوره ایلخانی بوده است.قسمت اعظم نیشابور کهن امروزه در دل خاک نهفته است و آثار آن محدود به چند تپه اصلی از جمله آلپ ارسلان ، تپه مدرسه ، آهنگران ، سبزپوشان ، بازار ، طرب آباد، کهن دژ ، تپه قنات و شادیاخ است . از این میان تپه های طرب آباد ، سبزپوشان و قنات در سالهای 1315 و 1318 ش توسط هیئت باستان شناسی موزه متروپولتین و شهر کهنه نیشابور در سال 1384 به دست هیئتی ایرانی – فرانسوی مورد کاوش قرار گرفت.
اطلاعات بیشتر
موزه خیام
جنوب شرقی نیشابور،انتهای خیابان خیام
موزه تخصصی نجوم در 28 اردیبهشت 1379 ش مقارن با بزرگداشت حکیم عمر خیام و در جوارآرامگاه وی با موضوع هیئت ، و علم الافلاک افتتاح گردید. این مکان با وسعتینزدیک به 120 متر مربع دارای اشیاء با نفیسی از جمله اسطرلاب ، قطب نما و تصاویریاز صور فلکی ، ظروف فلزی سده5 تا 7 هجری ، ظروف سفالین سده 3 تا 7 هجری و نسخ خطیعلم نجوم می باشد.
اطلاعات بیشتر
تپه عیدگاه سبزواری ها
سبزوار
تپه عیدگاه سبزوار جزء یكی از دو تپه معروف و منحصر به فرد دنیاست و مشابه این تپه تنها در عشق آباد تركمنستان با عنوان تپه نمازگاه وجود دارد.
سبزوار ایران اسلامی به جهت قدمت بسيار و تمدن کهن خود , همواره شاهد استقرار و زندگي اقوام مختلف بر گستره خويش بوده و در نتيجه داراي هزاران محوطه و بناي باستاني ارزشمند مي باشد .
تپه هاي باستاني کوچک و بزرگ سهم عمده اي از اين يادگارها را به خود اختصاص مي دهند و به جهت قدمت گاه چندين هزار ساله و باقي ماندن نشانه هاي موجود از زندگي اقوام مختلف در دوره هاي متعدد تاريخي داراي اهميت به سزايي مي باشند و لزوم توجه هر چه بيشتر به حفاظت و در گامي بالاتر کاوش علمي اين نمونه هاي کم نظير را ضروري مي سازند.
متاسفانه در شرايط فعلي اين يادگارهاي درخشان در معرض خطرات گوناگوني واقع شده اند و انواع تخريب ها از کند وکاوهاي سودجويانه قاچاقچيان گرفته تا تخريبهاي نابخردانه در اثر انجام پروژه هاي عمراني و يا سوء استفاده روستاييان و جوامع محلي از خاک و زمين آنها ادامه حيات اين نگينهاي درخشان و ماندگار را دستخوش نابودي کرده است .
در اين ميان در استان خراسان رضوی نيز با دارا بودن تپه ها و محوطه هاي باستاني کوچک و بزرگ بسياري همچون تپه عیدگاه که به عنوان نگین تاریخی این استان از آن یاد میشود نشان دهنده ی این کهن شهر تاریخی با تمدن هزاره می باشد .
تپه باستانی تحت عنوان ” تپه عیدگاه ” ( دامغانیها ) به معنای واقعی به منزله گنجی تاریخی در شمال شرق ایران است که می توان اطلاعات زیادی را از آن استخراج نمود و هرچند نزدیک به دو دهه از کشف و ثبت آن در فهرست میراث فرهنگی کشور می گذرد اما تا حدود یک سال قبل و پیش از استقرار رسمی تیم دکتر عمران گاراژیان یکی از دانشمندان باستان شناسی کشور در محل این تپه و انجام کاوش های علمی، تقریبا به حال خود رها شده بود تا این ثروت تمدنی ایران در جنوب شهرسبزوار به تدریج به زباله دانی متروک تبدیل شود.
بدون تردید با بررسیهای کارشناسانه و کاوش موشکافانه در خصوص این تپه باستانی از زوایای مختلف به این مهم دست می یابیم که این تپه جزو یكی از دو تپه معروف و منحصر به فرد دنیاست و مشابه این تپه تنها در عشق آباد تركمنستان با عنوان تپه نمازگاه وجود دارد.
رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان سبزوار افزود : تپه عیدگاه سبزوار به وسعت 110 هکتار در سال ۱۳۸۰ به شماره ۳۷۴۹ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و از سال ۱۳۸۲ عملیات مطالعه، بررسی، لایه‌نگاری و گمانه‌زنی و تعیین حریم آن توسط کارشناسان به انجام رسیده است.
محمودرضا سلیمانی با بیان اینکه 6 هکتار از مساحت این تپه مورد کاوش قرارگرفته است اظهار داشت : از سالیان گذشته ساخت و سازهای بسیاری در محدوده این تپه صورت گرفته است که این ساخت سازها آسیب های بسیاری را به این تپه وارد نموده است .
وی یاد آورد شد : قدمت این تپه باستانی معروف به تپه عیدگاه بالغ بر7 هزار سال است ونتیجه مطالعات بر نمونه هایی از زغالها نشان می‌دهد که در تمام دوره عصر مفرغ از اوایل دوره پیش از میلاد تا حدود ۳۸۰۰ سال قبل از میلاد در این منطقه استقرار انسان وجود داشته است .
سلیمانی اضافه کرد : تپه عیدگاه که یکی از بزرگترین ظرفیت‌های میراثی، باستانی و گردشگری شهرستان سبزوار ونیز در خراسان رضوی می باشد، و عملیات کاوش باهدف ایجاد سایت موزه عیدگاه آغازشده است.
سرپرست تیم کاوش تپه باستانی سبزوار با بیان اینکه متاسفانه این اثر باستانی مهم در این شهرستان کمی با تأخیر شناسایی شده است و در دوره های گذشته نیز کمی موردتخریب و تجاوز قرار گرفته است تصریح کرد : تا کنون بر اثر احداث خیابان ،جابجایی خطوط آب ، گاز ، تلفن و چند کاوش پراکنده و نیز … فعالیت های بسیار ناهمسو ، متفاوت و ناهمگنی در محدوده این تپه در سالیان گذشته اتفاق افتاده است که این امر موجب وارد شدن لطمه و تخریب به این اثر باستانی شده است .
این کارشناس باستانی خاطرنشان کرد : مسئله کاوش در تپه باستانی عیدگاه صرفا یک مسئله پژوهشی نیست بلکه مسئله ی کاربردی محسوب می شود .
وی همچنین با بیان اینکه اصلی ترین هدف در کاوش این تپه ایجاد سایت موزه است یاد آورشد : این سایت موزه دارای یک پروسه طولانی مدت 20 ساله است که در 5 فاز اجرا خواهد شد و تمام سعی ما از ابتدای دهه 80 بر این بود تا به لحاظ قرار گیری تپه در محدوده شهری برای بحث پژوهشی آن کاری انجام شود.
عمده ترین آثار قابل توجه در تپه باستانی سبزوار از 20 گمانه سال 93 و گمانه های موجود مربوط به عصر مفرق است و در این سایت علاوه بر اشیاء ؛ آثاری از روستاهای اولیه با سفال و آثار روستاهایی که تبدیل به شهرک های اولیه شده اند از 5 هزار سال قبل از میلاد نیز مشاهده شده اما با اطمینان نمی توان گفت که قابل نمایش هستند و قطعا این موارد در حوزه کار تحقیقاتی است .
اطلاعات بیشتر
سد یام
70 دکیلومتری شمال غربی سبزوار
این سد در 3 کیلومتری غرب روستای جزندر و در۷۰ کیلومتری شمال غربی سبزوار برروی رودخانه یام با اهداف زیر احداث شده است.
الف) تأمین آب مورد نیاز کشاورزی در روستاهای پایین دست و کمک به طرحهای کوچک کشاورزی در منطقه
ب) پرورش آبزیان
ج) ایجاد مرکز تفرجگاهی
مشخصات اصلی سدیام
الف) نوع سد خاکی با هسته رسی
ب) ارتفاع سد از بستر رودخانه ۱۹/۵ متر
ج) طول تاج سد ۲۰۲ متر و عرض آن ۶/۸ متر
د) حجم مخزن سد ۱/۱۸ میلیون متر مکعب و مساحت دریاچه سد ۱۶ هکتاراست.
به دلیل نزدیکی سد یام به جاده اصلی سبزوار- جغتای و موقعیت مناسب دسترسی هم اکنون به عنوان یکی از مناطق پر جاذبه گردشگری بخصوص جهت ماهیگیری تفریحی در روزهای تعطیل مورد استقبال و توجه تعداد زیادی از طبیعت دوستان قرار گرفته است که به دلیل فقدان امکانات امنیتی تاکنون چند گردشگر در هنگام شنا جان خود را از دست داده اند.
لذا توجه به زیرساختهای لازم به منظور افزایش امنیت ورفاه حال گردشگران در اینگونه مناطق ضروری به نظر می رسد.
که در مرحله نخست نیازمند مدیریت کارآمد درحفاظت وبهره برداری می باشد تا با ایجاد امکانات تفریحی و امنیتی مانند قایقرانی و استقرار اکیپ نجات غریق به ویژه در روزهای تعطیل از بروز چنین حوادثی جلوگیری شود.
اطلاعات بیشتر
کاروانسرای فرامرز خان
جبهه غربی میدان کارگر شهرستان سبزوار
اين بنا در جبهه غربی میدان کارگر شهر سبزوار قرار دارد. رباط کانون از نوع کاروانسراهای چهار ایوانی است که به استناد وقف نامه موجود در سال 1291 ه.ق توسط حاج فرامرزخان سبزواری جهت استفاده زوار حضرت رضا (ع) در کنار شاهراه خراسان ساخته شده است. ورودی این رباط از بخش جنوبی و از طریق یک هشتی به ایوان جنوبی منتهی می گردد. صحن رباط روباز بوده و علاوه بر چهار ایوان اصلی غرفه هایی نیز مشرف بر صحن ساخته شده است. در انتهای غرفه ها حجره هایی تعبیه شده که در پشت اتاق های شمالی، شرقی و غربی سالن هایی طویل جهت بارانداز، مال بند یا اصطبل در نظر گرفته شده است و هم اکنون قسمتی از این مکان بعنوان موزه مردم شناسی تغییر کاربری یافته است.
اطلاعات بیشتر
