مسجد جامع سمنان
سمنان،خیابان امام
مسجد جامع سمنان بنایی بسیار کهن و باارزش در خیابان امام سمنان است. در طول زمان تغییرات و تحولات زیادی در این مسجد بوجود آمده است، اما هم اکنون در آن آثار دوران سلجوقی و تیموری دیده میشود. عقیده بر این است که این مسجد در قرن نخست هجری و بر روی خرابه‌های آتشکده بنا شده است. مسجد جامع سمنان در طول تاریخ از لحاظ مذهبی، فرهنگی و اجتماعی از ارزش و اعتبار زیادی برخوردار بوده است. سبک معماری این بنا، به شیوه معماری آذری می باشد.
مناره مسجد جامع سمنان یکی از منارهای تاریخی ایران متعلق به دوره سلجوقیان به شمار می‌رود که در گوشه شمال شرقی مسجد جامع قرار دارد. ارتفاع این منار از سطح زمین ۳۱/۲۰ متر می‌باشد و از روی بام به ارتفاع ۲ متر کتیبه‌ای با طرح و نقش بسیار زیبا از آجر و با خط کوفی تزئین شده‌است.
چنین استنباط می گردد كه در زمان سلطنت شاه عباس كبیر به مردم سمنان به علت داشتن مذهب تشیع از بابت مالیات نقدی سالانه پنج یك تخفیف داده بودند. متن فرمان دوم كه در سمت راست ایوان مسجد جامع سمنان نصب است مربوط به دوره سلطنت حسین صفوی است كه در سال جلوس خود یعنی ۱۱۰۶هجری قمری برای حاكم خوار و سمنان نوشته و در آن تأكید نموده است كه اهالی آن سامان را از قمار و سایر محرمات باز دارد و عموم عامیان و بدكاران را در حضور ریش سفیدان توبه دهد و چنانچه از عمل خود منصرف نشدند در انظار عامه حد بزنند مخصوصا در آخر فرمان نوشته شده است كه اهالی و اربابش را از كبوتر پرانی و كرك دوانی و نگاهداشتن گاو و قوچ و سایر حیوانات جهت جنگ و پرخاش ممنوع ساخته و متن فرمان را بر سنگ نقش نموده و در مسجد جامع نصب نمایند.
از مضمون سومین لوح كه قرینة دو لوح مذكور است چنین فهمیده میشود كه در سال ۱۰۲۱ هجری قمری فرمانی صادر شد كه به موجب آن بعضی افاضات ظلم و تعدی و مالیات از شیعة عراق رفع شده و لوح سنگی دیگر كه بالای در سمت شمال غربی وجود دارد فرمانی مشتمل بر بخشش تمغای سمنان است كه در سال ۹۶۲ هجری قمری صادر شده است. از دیگر ویژگیهای ایوان مسجد جامع سمنان داشتن دهنه ای به وسعت ۴۰/۱۰متر و در پشت آن مقصوره ای مربع شكل به طول و عرض ۱۴ قدم و به ارتفاع بیش از ۵/۱۴ متر وجود دارد كه به وسیلة دو درب كوچك طرفین محراب ایوان به صحن و به كمك چند در كوچك و بزرگ به شبستانهای اطراف راه می یابند.
صحن مسجد به شكل مستطیل به طول ۲۷متر و عرض ۲۵ متر می باشد. شبستان شمالی مسجد جامع مشتمل بر ۱۶ستون مدور و قطور است كه بر روی آن طاقهای ضربی شبستان استوار گردیده است. شبستان شرقی كه به وسیلة در ورودی جنوب شرقی از شبستان جنوبی به وسیله در شمالی از شبستان شمالی جدا می گردد و به همت كیقباد بن ملك شرف الدین سمنانی وزیر امیر تیمور گوركانی ساخته شده است. این شبستان به وسیلة هشتی كوچك باطاق گنبدی كم خیز مزین به تزئینات معقلی بسیار زیبا به بازار حضرت راه می یابد. در گوشة شمال شرقی این شبستان منار سلجوقی به ارتفاع ۲۰/۳۱ متر واقع است. شبستان جنوبی مشتمل بر ۱۶ ستون مدور در وسط و ۵/۸ ستون در طرف دیوار شرقی می باشد كه پایه های ۲۷ طاق شبستان را تشكیل می دهد. این شبستان در زمان ارغون خان و به وسیلة وزیرش شیخ علاء الدوله سمنانی احداث گردیده و در عهد سلطنت فتحعلی شاه قاجار توسط ذوالفقارخان سمنانی حاكم سمنان – دامغان – شاهرود و بسطام نسبت به تعمیر آن اقدام گردید.
اطلاعات بیشتر
دروازه ارگ سمنان
سمنان،خیابان طالقانی،میدان ارگ
دروازه ارگ سمنان در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار و حکومت انوشیروان میرزا ضیاءالدوله که از سال 1300 تا 1305 هجری قمری حاکم ایالت قومس بود، بنا شد و روی کاشی‌های این دروازه تاریخی نام ناصرالدین شاه قاجار درج شده است.
این دروازه دو نمای شمالی و جنوبی دارد که نمای شمالی آن به مراتب زیباتر و جذاب‌تر از نمای جنوبی آن است.
نمای شمالی دارای دو اتاق در دو طرف به قرینه یکدیگر، دو راهروری کوچک، ایوان‌هایی در جلوی اتاقها و مدخل اصلی که محل عبور و مرور بوده است.
نمای اصلی این قسمت از آجر است و راهروهای اصلی با پلان مربع به وسیله فیلپوش‌ها به گنبد کم خیز منتهی میشود.
تزئینات کتیبه‌ای از عناصر جالب توجه نمای شمالی است که به شکل نیم دایره در بالای مدخل اصلی به خط نستعلیق زرد بر زمینه کاشی‌های لاجوردی نوشته شده است.
نمای جنوبی هم از حیث استفاده از تزیینات کاشیکاری پر کارتر و مفصل تر از نمای شمالی است و در تزئینات این نما کاشی‌های هفت رنگ و مناره‌های تزئینی زیبا به چشم می‌خورد.
استفاده از نقوش هندسی و نقش و نگار اساطیری در این جبهه اهمیت نمای جنوبی را به عنوان دروازه ورودی شهر بیشتر می کند.
به قرینه کتیبه نیم دایره نمای شمالی طرح نیم دایره ای بر پیشانی نمای جنوبی کاشیکاری شده که در آن نبرد رستم و دیو سفید به تصویر کشیده شده است و در بالای مدخل ورودی نقش سربازان قاجاری و تسلیحات آنها کاشیکاری شده است.
از دیگر تزئینات کاشیکاری این نما به قرینه شکل گرفته است نقوش افسران قاجاری و شیر و خورشید به تصویر کشیده شده است.
بربالای دیوار دروازه کتیبه هایی در پنج سطر متوالی به خط نستعلیق سفید بر زمینه لاجوردی وجود دارد که در لا به لای سطور آن طرح و برگ های اسلیمی به چشم می‌خورد.
بنای اصلی دروازه از آجر به ارتفاع بیش از 7 متر ساخته شده است. یکی از شاهکارهای این بنای تاریخی، سر در جالب توجهی است که در آن تصویر تاریخی نبرد رستم و دیو سپید به طرزی خیره کننده روی کاشی هفت رنگ منقوش است.
کتیبه‌های این بنا از آثار سید محمد باقر طباطبایی سمنانی هنرمند مشهور سمنان در دوران قاجاریه است. درهای دروازه ارگ از چوب‌های قطور با گل میخ‌های آهنی تشکیل شده است.
دروازه ارگ سال ۱۳۵۸ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۳۹۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
اطلاعات بیشتر
قلعه های سارو
سمنان،ده کیلومتری شمال شرقی سمنان
در ده کیلومتری شمال شرقی سمنان در محلی به نام کلاته سارو که چشمه سار زیبایی است و بر فراز دو رشته کوه طرفین آن، آثار دو قلعه مستحکم و پر ابهت به چشم می خورد. وجود پرتگاه های خطرناک و صعب العبور بودن راه این دو دژ را به صورت دژهای تسخیر ناپذیر در آورده است. تاریخ بنای اولیه این قلاع را منسوب به دوره پیشدادیان و کیانیان می دانند.
رفیع در کتاب تاریخ سمنان می نویسد : «ژوستین گفته است دارا را در سارا یا چارا یا زارا به زنجیر بستند… و بعید نمی رسد که قلعه های محکم و عظیم سارو مربوط به گفته فوق باشد» در جای دیگر می نویسد : «دو قلعه مذکور در دوره تسلط اشکانیان و اسپهدان طبرستان یکی از پایگاه های مهم آنان به شمار می رفته است به طوری که نصر بن حسن فیروزان که فرمانروای مستقل قومس در زمان آل بویه بوده و در مدت بیش از ۲۰ سال کلیه آبادی ها و قلعه های نقاط کوهستانی این نواحی از جمله قلعه های سارو، شیخ چشمه سر… را با قدرت کامل در دست داشته است».
در قرن ۶ و ۷ هجری در ایالت قومس که یکی از کانون های مهم اسماعیلیان در ایران بود بیش از ۱۵۰ قلعه در اختیار این فرقه بوده که هر یک از این قلاع را یک کدخدا و همه قلعه های آن ایالت را یک نفر محتشم که به منزله حاکم بزرگ بوده زیر نظر داشته است. دکتر منوچهر ستوده در کتاب قلاع اسماعیلیه در البرز کوه از دژهای مهم این دوران یعنی گرد کوه و منصور کوه و قلعه های ساروی سمنان یاد کرده و آن ها را متعلق به فرقه اسماعیلیان «باطنیان» می داند قویا می توان گفت که این قلاع تاریخی قبل از استیلای این فرقه بر خطه قومس وجود داشته و در دوره های متوالی مورد استفاده طوایف مختلف قرار گرفته است ولی تاریخ تسخیر این قلعه فرقه اسماعیلیه به درستی معلوم نیست به علت امن بودن قلاع مذکور و ناپیدایی و همچنین تسخیر ناپذیر بودن آنها مدت بیش از دو قرن مورد استفاده فرقه مزبور بوده و شاید یکی از علل عمده پایداری ساکنان قلعه گرد کوه قومس سال ها بعد از سقوط الموت در دست داشتن قلعه های بزرگ و نامرئی سارو و ذخیره مواد غذایی کافی در آن جا مهمتر از همه فاصله کم این دو دژ با گرد کوه که از بیراهه ده فرسنگ است می باشد.
به طوری که اشاره شد. قلعه های سارو بر فراز صخره های عظیم طرفین مزرعه سارو واقعند. قلعه شمالی که نسبت به قلعه جنوبی کوچکتر است و «ساروی کوچک» نامیده می شود. بر اثر مرور زمان و سوانح طبیعی و همچنین خرابکاری افراد طماع برای بدست آوردن گنجینه تا اندازه ای ویران شده ولی اسکلت استوار و محکم آن از عظمت گذشته سخن می گوید.
قلعه جنوبی یا «ساروی بزرگ» بر روی قلعه کوه بلندتر و روبروی ساروی کوچک قرار دارد شبیه دژ گرد کوه دامغان بنا گردیده و استحکام زیاد و راه صعب العبور آن این قلعه را در زمره مهمترین قلاع نظامی و دفاعی ایالت قومس درآورده است. ظاهر ساختمان از سه طبقه تشکیل یافته و چنین به نظر می رسد که طبقه اصطبل، طبقه دوم محل سکونت رعایا و خانواده آنان و طبقه سوم که دارای معبد و حمام و آبدارخانه بوده آن را بارگاه می نامیده اند محل سکونت سربازان مدافع و بزرگان قلعه بوده است. در چهار جانب دو قلعه مذکور بر برج های مدوری به منظور دیده بانی ساخته شده است. در ساختمان قلعه های سارو،سنگ و گچ و آجر و ملات به کار رفته است.
یکی از نکات قابل ذکر در این قلعه ها وجود مجراهای زیرزمینی می باشد که به وسیله آن آب کلاته سارو را به بالای قلعه می رساندند بدین صورت که ابتدا چشمه هایی می زدند و مجرای زیرزمینی را در برابر آن کنده و به فاصله معینی سر آن مجراها را برای عبور جریلن هوا باز کرده اند. و برای آبرسانی در فواصل معینی در بالای مجراها و روی چاه ها حفر شده لوله های میانی تهی برای عبور آب قرار داده و سطح آب تدریجا بالاتر می رفته و به قله آن می رسیده است.
اطلاعات بیشتر
پارک آبشار شاهرود
شاهرود،خیابان شهید صدوقی آبشار
پارک آبشار شاهرود یا مجموعه آبشار شاهرود مکانی مناسب برای استراحت مسافران است این مجموعه شامل آبشار، باغ وحشی کوچک و جاده سلامت با امکانات ورزشی است که می تواند فرصتی برای استراحت و لذت بردن شما باشد این مجموعه زیبا با هوای مناسب و چشم اندازهای خوب رو به شما عزیزان پیشنهاد می کنیم
اطلاعات بیشتر
آرامگاه ابوالحسن خرقانی
قصبه خرقان 24 کیلومتری شاهرود
آرامگاه ابوالحسن علی خرقانی عارف و صوفی نام‌دار ایرانی واقع در 24 کیلومتری شاهرود در شمال قصبه خرقان بر روی یک تپه بنا شده است. شیخ ابوالحسن علی بن جعفر بن سلمان خرقانی « یا علی بن احمد » عارف بزرگ قرن چهارم و پنجم هجری از چهره های بسیار درخشان عرفان ایرانی است که در آزاد اندیشی و مردم گرائی جهانی و وسعت نظر انسانی و تفکر والای عرفانی ممتاز و کم نظیر است. گفتار و کردار این عارف کیهان گرای ایرانی که در نیمه دوم قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری در روستای خرقان (قلعه نو خرقان) شاهرود میزیسته است. در طی گذشت نزدیک به یکهزار سال همواره مورد توجه و دقت و مطالعه و سرمشق عارفان و شاعران و متفکران و محققان بوده است.
وی در سال ۳۵۱ یا ۳۵۲ هجری در روستای خرقان شاهرود متولد شده و در روز سه شنبه دهم محرم (عاشورا) سال ۴۲۵ هجری در هفاد و سه سالگی در همان قصبه خرقان جهان را بدرود گفته است. مشهور است که علاوه بر هم شهری وی یعنی بایزید بسطامی عارف بزرگوار و عالی مرتبه قرن دوم و سوم هجری که شیخ و مقتدای حال جذبه و تفکر او بوده است، مانند عارف معروف معاصر خود شیخ ابوسعید ابوالخیر خرقه ارشاد و طریقت از شیخ ابوالعباس احمد بن محمد عبدالکریم قصاب آملی داشته است.
در منقولات و حکایات باقی مانده، آمده است که شیخ ابوسعید ابوالخیر عارف مشهور و ابوعلی سینا فیلسوف نامی و ناصر خسرو قبادیانی علوی، شاعر و متفکر ایرانی که معاصر شیخ ابوالحسن خرقانی بوده اند به خرقان رفته و با وی صحبت داشته و مقام معنوی او را ستوده اند و نیز گفته اند که سلطان محمود غزنوی پادشاه مقتدر بدیدار شیخ ابوالحسن خرقانی رفته و از وی کسب فیض کرده و نصیحت خواسته است.
در جوار این آرامگاه مسجدی از دوره ایلخانی بوده که مطابق نوشته برخی از مؤلفین دارای گنبدی مخروطی شکل و آراسته به کاشی‌های زیبا بوده است و در حال حاضر تنها محراب آن باقی مانده که بر خلاف مساجد دیگر منطقه رو به غرب است و دارای خطوطی فارسی از بیانات شیخ که می گوید : « علی شیخ ما قبله پنج است کعبه قبله مومنانست بیت المعمور قبله فرشتگان عرش قبله دعاگویان حق قبله جوانمردان و اما دل قبله خاصان است » و آیات قرآنی به خط ریحان است و با نقوش گل و بوته تزئین گردیده که توسط سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری مرمت شده است.
اطلاعات بیشتر
جنگل ابر
شاهرود،به سمت جاده آزاد شهر بعد از پلیس راه
جنگل ابر شاهرود یکی از زیباترین و خوش آب و هواترین جنگل‌های دنیاست که در 45 کیلومتری شمال شرقی شاهرود در مسیر جاده آزادشهر قرار دارد که در آن می توانید هم نشینی خاطره انگیزی با طبیعت داشته باشید.
جنگل ابر در 45 كیلومتری شمال شاهرود در مسیر جاده شاهرود به آزاد شهر با مختصات جغرافیایی 57 و 54 تا 12 و 55 شرقی و 42و 36 تا 50 و 36 عرض شمالی قرار دارد. ادامه جنگل های سرسبز شمال کشور است و از آنجا که فضای این جنگل را پوششی از ابر فراگرفته به همین دلیل این جنگل را جنگل ابر می‌نامند از طرف شمال محدود است به جنگل های استان گلستان و از طرف شرق به منطقه اولنگ از طرف جنوب به كوه قاسم و كوه ابر و قطری و از طرف غرب محدود به كوه یخام و تكیانو است.
این منطقه در حدفاصل بین دو كلان اقلیم خشك و نیمه خشك و مرطوب و نیمه مرطوب واقع شده كه این امر باعث ایجاد تنوع گیاهی و جانوری شده است. از گیاهان درختی می توان بلوط، ممرز افرا، شیردار، توسكا، آزاد داغداغان و از گیاهان مرتعی گونه های كلاه میر حسن، چوبک، اسپرس، دم روباهی، آویشن و شبدر را نام برد.
از جانوران این منطقه می توان خرس قهوهای، گرك، پلنگ، خوک وحشی، شغال، روباه، خرگوش، كل و بز، شوكا، و از پرندگان كبك، كبوتر جنگلی، بلدرچین، عقاب جنگلی، كركس، شاهین، فاخته، قرقاول را نامبرد. جنگل ابر دارای چشمه سارهای متعددی است كه از آن جمله می توان به چشمه آلوچال، آب شرش، آبشار و چشمه مورد نظر اشاره كرد.
اطلاعات بیشتر
موزه شاهرود
شاهرود،خیابان فردوسی
بنای فعلی موزه شاهرود در خیابان فردوسی در حقیقت ساختمان قدیم شهرداری (بلدیه) شاهرود که به سبک معماري اواخر دوره قاجاريه واوايل دوره پهلوي ساخته شده است. این موزه در سال 1368 گشایش یافت. موزه شاهرود دارای دو بخش مردم شناسی و باستان شناسی در دو طبقه است. در بخش باستان شناسی این موزه، آثاری از تپه های تاریخی شاهرود، دامغان و سمنان از جمله تخت سنگ چخماق به نمایش درآمده است. همچنین در بخش مردم شناسی، اشیایی همچون پوشاک سنتی، زیورآلات، دست بافت ها، اسناد و قباله ها قرار دارد.
بخش باستان‌شناسي: اين بخش داراى شش اتاق با سقف ضربى ترکدار است که در دو جناح شمالى و جنوبى قرار دارند و راهروى نسبتاً پهنى اين دو قسمت را به يکديگر مرتبط مى‌سازد.
در حال حاضر اشيايى مربوط به منطقه، از جمله آثار به دست آمده از حفارى‌هاى تپهٔ سنگ چخماق شاهرود، تپهٔ حصار دامغان (۵۸۰۰ سال قبل از ميلاد)، تپهٔ‌خوريان شاهرود (۷۰۰۰ سال قبل از ميلاد)، تپه بلوار شهر شاهرود (مربوط به ۱۰۰۰ سال قبل از ميلاد) که شامل اشياى سفالى و برنزى و آبگينه است، در آن نگهدارى مى‌شوند.
بخش مردم‌شناسى : طبقهٔ دوم موزه به بخش مردم‌شناسى اختصاص دارد که شامل سه اتاق و يک سالن نسبتاً بزرگ است. ارتباط اين فضاها با راهرويى که در وسط آنها قرار دارد، عملى مى‌شود. از فضاى راهرو نيز براى نشان دادن صحنه‌هايى از موضوعات مردم‌شناختى (کشاورزى و دامداري) استفاده شده است.
آثار به نمايش درآمده در اين بخش، مربوط به زندگى گروه خاصى نيست، بلکه سعى شده است آينهٔ تما‌م‌نماى زندگى مردم باشد، از همين‌رو، اين اشياء براى همهٔ بازديدکنندگان ملموس و مأنوس است.
اشياء موزه طى ساليان متمادى از اين منطقه گردآورى شده‌اند و مى‌توان با مشاهدهٔ آنها از شئون گوناگون زندگى مردم آگاهى درستى به دست آورد. غرفه‌هاى اين مجموعه عبارت‌اند از کشاورزى، دامدارى، پوشاک، ابزار تدفين، اسناد و قباله‌ها و بالاخره پرده‌دارى و تعزيه‌خوانى که نشانى گويا از بُعد انديشه‌هاى اعتقادى مردم منطقه دارد.
اطلاعات بیشتر
برج کاشانه بسطام
در جنوب شهر بسطام
برج کاشانه، برج بلند و زیبایی است که در جنوب شهر بسطام و جنوب خاوری مسجد جامع بسطام قرار دارد
برج کاشانه بسطام از بناهای تاریخی قرن هفتم و هشتم هجری است. تاریخ بنای برج کاشانه بر اساس کتیبه سر در ورودی، سال 700 قمری است. ارتفاع این برج 20 متر است و در بالای برج نوشته‌ای به خط کوفی دیده میشود که در آن نام الجایتو ثبت شده است. ارتفاع این برج از درون ۲۴ متر و از بیرون نزدیک به ۲۰ متر است. شکل خارجی آن چند ضلعی منتظم سی ضلعی است.
در بالای برج دو حاشیه از آجرها بزرگ وجود دارد که روی آن مطالبی نوشته شده است. در ضلع جنوب غربی این برج روی یک آجر کلمه بسم الله الرحمن الرحیم با خط ثلث بسیار زیبایی دیده میشود.
برخی از شرق‌شناسان از جمله آندره گدار بر این گمان است که این بنا از آثار غازان‌خان مغول است و نام اصلی آن غازانه بوده که به مرور زمان و بدون توجه به اصل آن کاشانه نایده شده است.
در دوره‌های بعد از اسلام، از این برج برای دیده‌بانی بسطام استفاده می‌شد. با توجه به اسلوب ساختمان و عوامل دیگر به نظر می‌رسد؛ این بنا به رصدخانه بسیار شبیه است.
این ساختمان که نمای خارجی آن دارای جلوه و شکوه خاصی است، از بناهای درخور اهمیت خطه قومس بوده و نمای خارجی آن نیز دارای جلوه و شکوه خاصی است. برج کاشانه در سال 1310 به شماره 69 در فهرست آثار تاریخى به ثبت رسیده است
اطلاعات بیشتر
چشمه علی
در مسیر راه دامغان- کیاسر- ساری
چشمه علی که نام اصلی آن بنا به نوشته مورخین علی بولاغ است در شمال غربی دامغان و در مسیر راه دامغان ـ کیاسر ـ ساری و به فاصله 32 کیلومتری از دامغان قرار گرفته است. مجموعه چشمه علی که یک فضای محصور شده برای تفریح تابستانی شاهان قاجار بوده‌است. این مجموعه از دو بخش قراول‌خانه و سازه درون آب تشکیل شده‌است. دیرینگی سازه‌های درون مجموعه به روزگار صفویان می‌رسد اما کاربری تفریحی آن بیشتر در روزگار قاجار بوده است. در اطراف آن باغات و کوه های زیبا و سرسبزی وجود دارد که از آب چشمه علی آبیاری می شود. این چشمه از لحاظ تقسیمات جغرافیایی در حوزه دهستان رودبار قرار دارد و دارای دو دریاچه می باشد که اولی در شمال و دیگری در جنوب عمارت فتحعلی شاه قرار دارد. دریاچه شمالی بر تپه خاکی هموار با سنگ و شن متصل است که قسمت اعظم آب چشمه از این قسمت خارج می شود.
میزان آب دهی:
این رودخانه همانند رودخانه های دیگر دامغان فصلی بوده و از شاخه های دامغان رود و آستانه تشکیل می شود و به عبارتی دیگر از دره های جنوبی شاهکوه گرگان سرچشمه گرفته و به دشت کویر منتهی می گردد و مشتمل بر 50 چشمه است که سالانه جمعاً 30 میلیون متر مکعب آب را به دشت دامغان جاری می سازند.
انگیزه ساخت بنای چشمه علی:
در قسمت جنوبی مجموعه چشمه علی ساختمانی قرار دارد که توسط آغامحمد خان قاجار ساخته شده است. درسمت شمالی و در داخل درياچه به فاصله قريب پانصد متر از تپه های آبده، ساختمانی است دو طبقه و دارای ايوان محصور در آب که توسط فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است. طبقه فوقانی و تحتانی از دو طرف باز است و هر کس در آن بنشيند دو طرف درياچه را می تواند مشاهده نمايد. در تاریخ آمده است چون فتحعلی شاه قاجار در مولود خانه دامغان دیده به جهان گشود پس از رسیدن به سلطنت ، علاقه زیادی به محل تولد خود پیدا کرد و چند دفعه به دامغان سفر نمود. وی در سفری که برای جلوگیری از پیشرفت نادر میرزا پسر شاهرخ نادری در مشهد ، به طرف خراسان می رفت در چشمه علی توقف نموده و دستور ساخت عمارتی را بدون فوت وقت داد. در مراجعت با مشاهده عمارت چشمه علی ، شعف و شادمانی وی را فرا می گیرد و شعرای وقت نیز فرصت را غنیمت شمرده و اشعار بسیار زیبایی را می سرایند و حکاکان آنها را بر سنگ حک کرده و در عمارت نصب می کنند.
ساخت مسجد:
پس از ساخت عمارت فوق ، شاه اعلام کرد: «این عمارت کعبه ثانی نیاز دارد» و دستور داد مسجدی در کنار چشمه بسازند. پس در آن مسجدی در جوار عمارت ، با طاق رومی ساخته شد که تا چندین سال قبل آثاری از آن مشاهده می شد. فتحعلی شاه در آن زمان دستور داد وقف نامه ای را برای چشمه علی بر دو سنگ حک و در مسجد نصب نمایند ولی به دلیل عدم کارایی و مخروبه شدن مسجد ، آثار باقیمانده تخریب و مجدداً در همان محل مسجدی زیبا احداث گردید.
اطلاعات بیشتر
تپه حصار
ضلع جنوب شرقی دامغان
حدود سه کیلو متری دامغان واقع شده است و در کنار ریل راه آهن به سمت شاهرود می باشد چند سال پیش خط دوم ریل تهران مشهد از وسط منطقه کشیده شد حفاری این منطقه ابتدا توسط دکترا شمیت در سالهای 1931و1932 صورت گرفت و آثار ارزنده ای متعلق به اولین استقرار دهکده ای اشکار شد در این حفاری سه طبقه اصلی حفاری گردید که هر طبقه شامل چند لایه باستانی است.
حصارI (4200 تا 3500سال پیش از میلاد) – قدیمترین و عمیقترین طبقه است و معرف اولین اجتماع مستقر در این می باشد ودارای سه لایه است حصارI الف که قطر لایه باستانی آن بین 30/1 تا 5/2 متر تفاوت دارد .سفال آن نخودی رنگ است که احتمالا از تمدن سیلک2 یا چشمه علی مشتق شده است (سیلک تمدن کهن منطقه کاشان وچشمه علی تمدن منطقه ی شهر ری تهران است ) وبتدریج تحت نفوذ تمدن سفال نخودی رنگ قرار گرفته است
ظروف سفالی این لایه قابل مقایسه با سفال سیلک 3 نیز می باشد البته قابل توجه است که تمدن حصارهمان تمدنی است نام آن از این دوره تپه حصار گرفته شده است وهیچ ارتباطی با طبقات بعدی تپه حصار ندارد تمدن حصار تجلی سفال نخودی رنگ است.
آثار معماری بدست آمده در این طبقه عبارت است از خانه های کوچکی که دیوارهای آن ازچینه وخشت خام ساخته شده است این خانه ها بدون هیچ نقشه ی اصلی و واحدی ساخته شده و دارای هیچ گونه نظم واحد وخاصی نیست اتاقها کوچک و بدون یک نقشه ی واحد یا شکل خاص برای استفاده های مختلف ساخته شده اند.
اطلاعات بیشتر
برج چهل دختر
غرب شهر دامغان،پشت آرامگاه امامزاده جعفر،کنار جاده دامغان به سمنان
برج چهل‌دختر دامغان برج آجری در مغرب شهر دامغان پشت آرامگاه امامزاده جعفر و کنار جاده دامغان به سمنان قرار دارد. ارتفاع برج مذکور تقریباً ۱۵ متر و محیط خارجی آن ۲۳ متر و قطر داخلی آن ۵/۵ متر است. این برج که تقریباً به سبک برج طغرل ری و میل رادکان بنا شده در سال ۴۴۶ هجری (۱۰۵۴ میلادی) به امر ابوشجاع اصفهانی ساخته شده‌است. برج چهل دختر دامغان در بیرون این برج کتیبه‌ای به خط کوفی قرار دارد که خواندن آن بسیار مشکل می‌باشد. فقط «امر ببناء هذا لقبة الامیر الجلیل ابوشجاع» و در آخر کتیبه «ثلثمائه» از آن خوانده میشود و معلوم میشود که از بناهای قرن چهارم هجری است. به علت استحکام بنا خوب دوام کرده بطوریکه هیچگونه آثار خرابی در آن مشاهده نمی‌شود. در بالای در کوچک این برج که به جانب جنوب باز میشود کتیبه‌ای است از گچ به خط کوفی گویا نام بانی آن را نوشته‌اند. در وسط برج، قبر ساده‌ای است که از گچ که صاحب آن معلوم نیست و از قرائن چنان بر می‌آید که تا چندی قبل سطح داخلی برج مرتفع‌تر از زمان کنونی بوده‌است زیرا با اندکی دقت، قسمتی را که در زیر خاک بوده و بعداً خاک برداری شده‌است می‌توان تشخیص داد. قدر مسلّم اینکه اسم چهل دختر یا چهل دختران مربوط به دوره‌های قبل از اسلام می‌باشد و بعید به نظر نمی‌رسد که این ساختمان نیز مانند ساختمان چهل دختر سمنان از خشت خام بوده، چون به مرور زمان قسمتی از آن که فرو ریخته، در قرن چهارم یا پنجم به دستور ابوشجاع که هویت او تا اندازهای مجهول است مجدداً با در نظر داشتن طرح سابق آن، منتهی با آجر و سقف مخروطی شکل بنا گردیده‌است.
اطلاعات بیشتر
گنبد پیرعلمدار
دامغان،نزدیک مسجد جامع
اين برج در شرق شهر دامغان در محلهٔ خور يا نزديک مسجد جامع و مدرسه حاج فتحعلى بيگ (حوزهٔ علميهٔ دامغان) واقع شده است. اين مقبره به سال ۴۱۷ هجرى قمرى به صورت برج مدور آجرى يا گنبد مخروطى پيازى شکل ساخته شد. ارتفاع اين بنا ۱۳ متر، قطر داخلى آن ۴/۵ متر و شهرت آن به دليل کتيبه‌اى زيبا با خط کوفى مشبک است. اين ساختمان به سبک بناى چهل دختران است اما نه به ظرافت و زيبايى آن.
ساختمان مذکور مقبرهٔ محمد بن ابراهيم، پدر ابو حرب بختيار، ممدوح منوچهرى دامغانى است. گنبد مذکور سابقاً ايوانى داشت که امروزه اثرى از آن باقى نمانده است و در دور ايوان، کتيبه‌اى وجود داشت که فعلاً قطعه‌اى از آن باقى مانده است
اطلاعات بیشتر
کاروانسرای قوشه
30 کیلومتری غرب دامغان،روستای قوشه
کاروانسرای شاه عباسی قوشه در دهکده قوشه در 30 کیلومتری جنوب غربی دامغان واقع شده است و از بناهای زیبای جاده قدیم خراسان محسوب می شود. کاروانسرای قوشه از نوع چهار ایوانی متعلق به دوره صفوی است که از خارج به شکل مربع و از داخل به صورت هشت ضلعی ساخته شده است. در مقابل کاروانسرا آب آنباری برای تامین آب مورد نیاز زائران ساخته شده است.
اطلاعات بیشتر
امامزاده جعفر
دامغان،بلوار امام خمینی
زيارتگاه امامزاده جعفر و محمد متصل به خانقاه شاهرخ است و داراي نشانه هايي از ساختمان دوره سلجوقي و قسمت هايي مربوط به دوره تيموري ارائه مي دهد. نماي ورودي اخيرا کاملا بازسازي شده است. دو کتيبه شاهرخ بهادر و علي بن سراج الدين کيا رستم در اين بنا به چشم مي خورند که بر اساس گزارشي قديمي، در طرف راست درگاه ورودي يک لوحه نصب شده بود که شامل متن فرماني از شاهرخ را مربوط به سال 851 ه.ق نشان مي داده است. به موجب اين فرمان چنانکه خواهد آمد، پنج درصد از 70 درصد وجهي که بابت صابون در دامغان و نواحي اطراف آن گرفته مي شد، تخفيف داده شده است. ويلبر وکلمبک بر اين باورند که خانيکف که شرح بالا را داده براي ذکر سال وقفنامه مذکور به جاي 815 اشتباها 851 را درج گرد است. استدلال آنان بر پايه اين واقعيت است که سلطان شاهرخ در سال 850 ه.ق درگذشته بود. نوشته هاي خانيکف ذکر مي کند که در کتيبه اي آمده است که اين عمارت به فرمان شاهرخ بهادر «حفظ الله سلطنته» ساخته شده است.
گنبد مزار بنا به صورت شلجمی و از آجر ساده بنا شده است، در برابر ورودی اصلی بقعه ايوان کوچکی با قوس تيزه دار و در دو سوی آن دو طاقنما قرار دارد که از وسط هر يک دری به دو اتاق جانبی ايوان راه می دهد. بالای تيزه ايوان نيز غرفه مانندی با نمای طاق جاسازی شده است. در دو سوی اين نماسازی دو مناره مانند با حجمی قابل توجه توجه بنا شده که از سطح بام بالاتر نرفته است و تمامی بنای مزبور ساده و بدون تزئين است.
امامزاده جعفر (ع) را منابع و مآخذ معتبر انساب از نسل امام زين العابدين (ع) می دانند که با چهار واسطه اين امامزاده (ع) را به امام سجاد (ع) منسوب می دانند، محل شهادت وی را به اختلاف، دروازه نيشابور و دامغان ذکر کرده اند.
اطلاعات بیشتر
منطقه گردشگری رامه
55 کیلومتری شمال شرقی گرمسار
منطقه گردشگری رامه در شمال شرقی شهر گرمسار و شمال روستای تاریخی ده نمک واقع گردیده است. به عبارتی این منطقه در فاصله 55 کیلومتری گرمسار و 30 کیلومتری روستای ده نمک قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا 1901 متر می باشد.
ابن روستا در تابستان دارای آب و هوای بسیار خوبی می باشد و در پایان هفته و در تعطیلات افراد بسیار ی از شهرستان گرمسار و بخش آرادن به آن سفر می کنند. آب و هوای مطبوع و کوهستانی چهار طاق و رامه و طبیعت بکر و دست نخورده این منطقه یکی از جذابیت های منحصر به فرد محسوب می شود. از طرف دیگر وجود درختان کهنسال و دیر زیست در منطقه و وجود مزارع و باغات روستایی و ارتفاعات اطراف آن، قابلیت های بی شماری برای علاقه مندان به طبیعت و ورزش های مختلف بوجود می آورد. این منطقه جزیی از مناطق حفاظت شده استان سمنان به شمار می رود.
از دیگر ویژگی های آن رودخانه رامه، آبشارهاي مرتفع و زيبا و طبیعت بکر و دست نخورده آن می باشد. به دلیل کوهستانی بودن منطقه و نبود راه دسترسی مناسب برای وسایل نقلیه، اين منطقه به صورت بکر و وحشی باقیمانده است و این ویژگی یکی از جذابیت های منحصر به فرد محسوب می شود.
فواصل شهر گرمسار تا رامه بالا به این شرح است (که برای روستای چهارطاق حدود ۱۲کیلومتر کمتر می باشد) :
از گرمسار تا ابتدای جاده فرعی (سه راه چاه قلقل ) ۳۴ کیلومتر
از سه راه چاه قلقل تا ابتدای تنگه چهار طاق ۸ کیلومتر
از چهار طاق تا رامه پایین ۸ کیلومتر
از رامه پایین تا رامه بالا ۴ کیلومتر
جمع فواصل ۶۶ کیلومتر
طول تنگه چهارطاق و رامه از ابتدای تنگه تا رامه بالا ۲۱ کیلومتر است. روستاها و مزارع و باغات متعددی در طول مسیر قرار دارند که مهمترین آنها از ابتدای تنگه عبارتند از : چهار طاق پایین ـ چهارطاق بالا ـ سوک دره ـ باغستان ـ گرآب ـ گت سنگ ـ ترکه در ـ دارستان ـ اُوسوسر (سرآسیاب) ـ هندره (پرتگاه) ـ رامه پایین (پاقلعه) ـ جل بندورس ـ رامه بالا ـ سربیشه ـ بند سر ـ سیاگل ـ گونگ پایین ـ سنگ سفید و لزوره.
اطلاعات بیشتر
کویر ریگ جن
گرمسار،پارک ملی کویرب،جاده سنگفرش ملک آباد
کویر ریگ جن در جنوب غربی و غرب دشت کویر، از شمال به جنوب سمنان و جنوب شرق گرمسار، از غرب محدود به پارک ملی کویر و تنگ ظلمات از شرق به محور ارتباطی جندق ـ معلمان و از جنوب به شمال انارک و چوپانان محدود است. ریگ جن با وسعتی برابر با ۳۸۰۰ کیلومتر مربع در این محدوده قرار دارد. به عبارتی ریگ جن در حاشیه شمالی به کوه گوگردی، در حاشیه شرقی به جاده دامغان ـ جندق و در قسمت شمالی به رودخانه ورگی که از ارتفاعات کوه گوگردی سر چشمه می‌گیرد منتهی میشود. این رود در جهت شمال غربی ـ جنوب شرقی وارد ریگ جن میشود و کوه ملاهادی در حاشیه جنوبی این ریگزار قرار دارد.
همانطور که گفته شد “ریگ جن” منطقه‌ای کویری و دارای تپه‌های ماسه‌ای در کویر مرکزی ایران است و به دلیل وسعت زیاد و نداشتن چشمه یا چاه آب، در گذشته‌های دور، محل عبور کاروان‌ها نبوده و فقط در سالهای اخیر، چند گروه از محققان و سیاحان به آن منطقه رفته‌اند. گسترش ریگ جن از شمال غرب به جنوب شرق است و در قسمت جنوب شرقی پوشیده از تپه‌های ماسه‌ای به هم پیوسته است که به دم ریگ شهرت دارند.
زیر بنای ریگ جن یک دشت فرسایش یافته است که در حال حاضر تپه‌های ماسه‌ای برخان و تپه‌های ماسه‌ای هرمی (قورد) آن را اشغال کرده است. تمام ریگ جن دارای رسوبات نمکی فراوان می‌باشد که عمده رسوبات و مواد فرسایشی آن از دامنه‌های فرسایش یافته البرز شکل گرفته است. وجود باد غالب از سمت غرب به شرق باعث شده است که تپه در قسمت شرقی دارای شیبی بسیار تند و در قسمت‌های غربی دارای شیب ملایمتری باشند. همین عامل باعث شده است که عبور از ریگ جن با وسایل نقلیه از سمت شرق به غرب بسیار دشوار و در پاره‌ای از موارد غیر ممکن باشد.
این منطقه در باورهای مردم بومی کویر، به عنوان سرزمین نفرین شده نیز یاد شده است. آنها معتقدند که ارواح پلید و شیاطین در این سرزمین اسرارآمیز حکومت می‌کنند و به همین دلیل هر که پا به ریگ جن می‌گذارد بلعیده میشود و دیگر باز نمی‌گردد. در منطقه کویری ریگ جن که به مثلث برمودای ایران نیز شهرت دارد تا چشم کار می‌کند تپه‌های شنی و باتلاق‌های نمک وجود دارد.
ریگ جن، شگفت‌انگیز‌ترین، اسرار‌آمیز‌ترین و ترسناک‌ترین منطقه ایران است، با باتلاق‌های سهمگین که مرگ را برای هر موجودی زنده‌ای به ارمغان می‌آورد. اتفاقات بی‌پاسخ و توجیه نشده بسیاری در این منطقه روی داده است و نمک‌زار‌های این منطقه محل قتل و دفتن موجوات زنده بسیاری بوده است.
فرو رفتن در گل و لجن در ریگ جن، شاید یکی از خطرناک‌ترین اتفاقاتی باشد که ممکن است گریبانگیر مسافران ناوارد شود و آنها را به کام مرگ بکشاند. سالهای متمادی، هیچکس جرات آنکه به ریگ جن سفر کند و راز این کویر اسرارآمیز را کشف کند، نداشت.
اطلاعات بیشتر
چشمه آبگرم
مهدیشهر میدان عشایر جاده آبگرم
این چشمه در 16 کیلومتری غرب مهدیشهر در دامنه کوههای البرز قرار دارد. چشمه آب گرم مهدیشهر از مناطق مصوب گردشگری است. از نظر شیمیایی نیز آب این منطقه گوگردی است كه اثرات درمانی قابل توجهی دار به دلیل وجود سه چشمه مجزا كه هر یك خواص دارویی خاص خود را دارند در نوع خود در كشور بی‌نظیر است. با توجه به مطالعات ژاپنی‌ها در مورد این این آب و چشمه‌های آن مشخص شد كه هر یك از چشمه‌ها خواص فیزیكی و شیمیایی و درمانی خاص خود را دارند.
این منطقه حدود یك هزار و ۱۴۵متر از سطح دریا ارتفاع دارد، پوشش گیاهی آبگرم بسیار فقیر است و فقط در قسمت شمالی در ارتفاعات پوشیده از انوع گیاهان وحشی است. یك متخصص پوست و مو نیز در رابطه با خواص درمانی آبگرم سمنان گفت: از جمله اثرات درمانی آن تاثیر روی مخاط پوستی و بافتهای بیمار است. دكتر “رامین طاهری” در این باره می گوید: این آبها در اثر خاصیت جذب و حل‌كننده ای كه دارند در تغذیه بافتها تغییرات عمیقی به وجود می‌آورند و خاصیت درمانی برای بیماریهای ناشی از تورم و التهاب مفاصل،غده‌ها،كبد، رحم و حتی سرطان دارند.
همانطور که گفته شد از نظر شیمیایی نیز آب این منطقه گوگردی است که اثرات درمانی قابل توجهی دارد و در کشاورزی منبع خوبی برای کشت حبوبات است. این آبها که خاصیت گوگردی دارند از راه جلدی با استحمام، زیرجلدی با تزریق و حتی با نوشیدن با تجویز پزشک کاربرد درمانی دارند و برای درمان بیماریهای جلدی مانند سودا، کورک، زرده زخم و پسیورازیس و برخی بیماریهای دستگاه تناسلی زنانه سودمندند. آب این چشمه ها چون co2 زیادی دارند و این گاز باعث اتصاع عروق محیطی میگردد، روی غدد لنفاوی اثر داشته و در بهبود بیماریهای مفصلی مؤثرند. آبها کلرسدیک به درمان ضایعات دستگاه تنفسی مثل رینیت، فارنژیت و برونشیت مزمن کمک می کنند. ارتفاعات دو طرف گراب مورد توجه علاقمندان به ورزش کوهنوردی است. وجود دسته هایی از کبک و تیهو در مجاورت رودخانه، بخصوص در اراضی و گونه های گیاهی شورپسند، اشکال مختلف زمین شناسی و امکان بازدید همزمان و استفاده از آبگرم از جاذبه های این منطقه ژئوتوریسمی است
چشمه آب گرم سمنان در فاصله ۲۲كیلومتری شمال‌غربی شهرستان سمنان قرار دارد و راه ارتباطی آن از طرف مهدیشهر است.
اطلاعات بیشتر
شیر قلعه
5 کیلومتری شمال شهر شهمیرزاد
شیر قلعه یا قلعه شیخ چشمه در 5 کیلومتری شمال شهر شهمیرزاد واقع شده است.
ارتفاع کوهی که شیر قلعه در بالای آن قرار گرفته حدود 250 متر بلندتر از زمینهای اطراف است .
در این ناحیه چشمه های متددی از جمله سر چشمه ( شیخ چشمه ) و هفت چشمه قرار دارد .
این قلعه کوهستانی بر اساس مطالعات باستان شناسی دارای زیر ساخت دوره اشکانی و ساسانی می باشد . با این وجود شیر قلعه در دوران اسلامی نیز به عنوان یکی از پناهگاههای مستحکم اسپهبدان طبرستان و همچنین بر اساس اسناد و مدارک تاریخی مورد استفاده اسماعیلیان مطرح بوده است .
شیر قلعه مربوط به حکومت طبرستان می باشد که در دوره اشکانی در مناطقی از ایران حکومت داشتند و این قلعه را جهت حفاظت راه انشعابی از بزرگراه ابریشم، احداث کرده بودند و در قرن پنجم و ششم، اسماعیلی مذهبان که مرکز آنان قلعه الموت قزوین بود، از این قلعه استفاده نموده اند و به روایتی تونلی زیرزمینی از قلعه به چشمه قلعه ساخته بودند تا از آب چشمه استفاده نمایند و از گزند دشمنان در امان بمانند.
شیر قلعه که مصالح اصلی آن را سنگ و ساروج تشکیل می دهد دارای هفت برج دفاعی و تقویتی است . این برج ها دارای ابعاد منظمی نیستند و همچنین ارتفاع آنها به دلیل ناهمواری سطح کوه یکسان نیست .
ظاهرا در گذشته این قلعه نظامی دارای یک دروازه بوده که در ضلع جنوبی آن قرار داشته است .
دوگانگی ملات به کار رفته در معماری شیر قلعه و نیز ساخت و سازهای جدید بیانگر بازسازی و مرمت آن در دوران اسلامی می باشد .
آب مورد نیاز قلعه نشینان این گونه قلاع کوهستانی عموما به وسیله چشمه ها قناتها و باران و برف تامین می شده است . در خصوص شیر قلعه و بر اساس یک عقیده تاریخی ساکنان اولیه قلعه با احداث بنایی برج مانند در پای کوه مورد نظر و ایجاد پله های مارپیچی نظیر پله های مناره آب مورد نیاز را از چشمه پای کوه که ظاهرا خودجوش بوده است به داخل قلعه می رساندند. بقایای برج یاد شده نیز اکنون به خوبی قابل مشاهده است .
فضاهای داخلی شیر قلعه شهمیرزاد اکنون پس از گذشت قرنها در زیر خاک مدفون است لیکن دیوارها و برج و باروهای آن نسبتا سالم مانده است .
سنگهای مورد استفاده در بنای شیر قله از نوع سنگ های کوجک و بزرگ است . علاوه بر سنگ کاربرد ملات ساروج آهک خاکستر ماسه بادی گل نی و دانه های ریز سنگ ( گرد و سفید ) در بنای این قلعه سبب استحکام بی نظیر آن شده است .
شیر قلعه شهمیرزاد در کنار قلعه شیخی قلعه ساروی بزرگ قلعه ساروی کوچک و قلعه وهل به عنوان یکی از مهم ترین و جذابترین قلاع منطقه باستانی قومس مطرح می باشد و طبیعت زیبا و آب و هوای ییلاقی این ناحیه نیز بر جذابیت آن افزوده است .
اطلاعات بیشتر
شهر بازی و پارک کوهستان
دور میدان اصلی شهمیرزاد
پارک کوهستان و شهربازی کوهستان شهمیرزاد یکی از جاذبه های توریستی شهمیرزاد است که مسافران می توانند هم در فضای آن از طبیعت لذت ببرند و هم کودکان از شهربازی آن استفاده نمایند لازم به ذکر است در این پارک تله سیژی نیز موجود است که علاقمندان می توانند از آن استفاده نمایند
درباره تله سیژ :
تله‌سي‌يژ شهميرزاد ساخت كمپاني دوبل ماير اتريش از بزرگ‌ترين سازندگان دستگاه‌هاي بالابر با قدرت موتور 175 اسب بخار و سرعت 2.5 متر بر ثانيه است. قدرت گيربكس اين دستگاه 950 كيلونيوتن بر متر با قدرت پوشش 500 كد اختلاف ارتفاع و داراي 47 عدد صندلي دو نفره است
اطلاعات بیشتر
قلعه کنگلو
جاده خطیر کوه روستای کنگلو
از جاده خطیرکوه – دوآب می توانید به قلعه کنگلو دسترسی داشته باشید قسمت های اولیه جاده آسفالته و بقیه خاکی است در سمت چپ با عبور از پل سیمانی جدید الاحداث راه پر پیچ و خم و صعب العبور روستای کنگلو (کنگله لی = زنبور) منشعب می شود که طول آن 16 کیلومتر است. در فاصله یک کیلومتری جنوب این روستا در ارتفاعی پایین تر، قلعه کنگلو قرار دارد که به تعبیر استاد دکتر منوچهر ستوده به دو بازوی گشوده ای می ماند که واردین را به خود می خواند. از دید من چون عقابی است سرخ گون با بال های گسترده که از آشیان خود محافظت می کند.
نمای خارجی قلعه را یک باروی عظیم سنگی تشکیل می دهد که در قسمت میانی و طرفین آن، برج های دیده بانی تعبیه شده است. فضای داخلی این قلعه با توجه به بقایای آن، مدور و در دو طبقه ساخته شده بود که قسمت عمده آن از بین رفته و در حال ویرانی است. عمده مصالحی که در ساختمان قلعه به کار رفته عبارتند از؛ سنگ لاشه با ملات آهک و سنگ ریزه. با توجه به وضعيت معمارى و سفال ها، مى شود احتمال داد كه اين قلعه در دوره ساسانى يا اوايل عهد اسلامى، به تقليد از شيوه معماری دوره ساسانى بنا شده است. هرچند اثبات اين مطلب نيار به بررسى و كاوش بيشتر دارد.
قلعه کنگلو زمانی در سه طبقه احداث شده بود اما با توجه به از بین رفتن بخش اعظمی از معماری طبقه سوم، کار کاوش در فضاهای طبقه دوم به روش ارگانیک آغاز شد. در این طبقه سه فضا، یکی در وسط به شکل مستطیل و دو دیگر به شکل نیم دایره در دو طرف آن کشف شد و حفاری آن ها تا روی کفی از جنس ملات گچ که در نتیجه پر نمودن طبقه اول احداث شده است، ادامه یافت. عناصر معماری مکشوف شامل دیوارهای جدا کننده، طاق و قوس پنجره، طاقچه و ورودی‌ها، با چسباندن شماره‌های لوکس و شناسه‌های عمق و لایه مستند‌سازی و سپس اطلاعات و شناسنامه هر یک از عناصر پس از برداشت‌های فنی، مرقوم شده در کنگلو نشانه‌هایی مانند اشیایی با علائم میتراییسمسی یافته شده که نشان می دهد این مکان نیایشگاه مهر (میترا) بوده است.
بعضی نیز به علت یافته شدن چربی در این مکان؛ عقیده دارند این قلعه نیایشگاه آناهیتا (الهه آب) بوده‌است. قلعه با مساحتی حدود 3000 متر بر فراز تپه ای مخروطی و منفرد به صورت شمالی – جنوبی بنا شده است. ارتفاع این تپه در سمت شمال نسبت به دامنه خود با شیب 40 درجه حدود 100 متر و از جنوب با شیب 90 درجه و گاهی با شیب منفی منتهی به دره ای می شود که عمق آن حدود 350 متر است. از ضلع جنوبی قلعه به سبب اشرافی که بر کیلومترها چشم انداز خود دارد می توان منطقه را کنترل کرد. این دره راه صعب العبوری به شهمیرزاد و سمنان دارد. از این رو می توان پذیرفت که قلعه از موقعیت استراتژیک حساسی برخوردار بوده است. روبروی همین ضلع، آن سوی دره، کوه قدمگاه باارتفاعی حدود 1000 متر قد برافراشته که به صورت دیواره ای طبیعی ، منطقه را دربر گرفته است و حراست می کرد. دو سوی دیگر قلعه هم با شیب تند به دامنه های خود منتهی می شود.
از دیگر جاذبه های طبیعی و تاریخی این جاده منتهی به شهمیرزاد و سمنان (جاده خطیرکوه) می توان به غار اسپهبد خورشید در آغار این جاده و آبشار روزیه در ادامه مسیر یاد کرد
اطلاعات بیشتر
